İran’dan Nükleer rest

Almanya, Fransa ve Birleşik Krallık’tan oluşan Avrupa üçlüsünün (E3), İran’a karşı BM yaptırımlarını otomatik olarak yeniden yürürlüğe koyan “Snapback Mekanizması”nı devreye almasından sonra, İran Parlamentosu’nda Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması’ndan (NPT) tamamen çekilmeye yönelik acil bir yasa tasarısı gündeme geldi.

İran Parlamentosu’nun 90. Madde Komisyonu Başkan Yardımcısı Hüseyin Ali Haci Deligani, söz konusu yasa tasarısının hazırlanmakta olduğunu ve Cuma günü parlamento gündemine alınarak önümüzdeki hafta açık oturumlarda görüşülüp oylanacağını açıkladı.

Hacı Deligani, Snapback mekanizmasının aktive edilmesine dair şunları söyledi: “Beklendiği gibi, Almanya, Fransa ve İngiltere bu mekanizmayı devreye aldıklarını açıkladı. Zaten bu ülkeler, resmî açıklamadan önce de bu yaptırımların etkilerini üzerimize uyguluyordu. Bu yeni bir şey değil.”

Deligani, İran Dışişleri Bakanı ve diplomatik ekibin bu ülkelerle yürüttüğü temasları sert biçimde eleştirdi. Bu temasların “faydasız” olduğunu ve bu ülkelerin kararlı adımlar atmasına olanak sağladığını savundu.

NPT’den çekilmenin, yaşananlara karşı “en basit ve temel karşılık” olduğunu belirten Hacı Deligani, bu adımın ardından Avrupa ülkelerine “pişmanlık duyacakları” başka önlemler de alınacağını söyledi. “Bu üç ülkenin attığı adımdan sonra onlarla müzakere etmenin artık hiçbir anlamı kalmamıştır,” dedi.

Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noël Barrot, Perşembe günü yaptığı açıklamada, Almanya ve İngiltere ile birlikte İran’ın nükleer programındaki gerilimi tırmandırmaması gerektiğini vurgulayarak BM yaptırımlarını yeniden devreye sokma kararını duyurmuştu.

Karşılıklı Şartlar

E3 ülkeleri, İran’a 18 Ekim’e kadar BM yaptırımlarının yeniden uygulanmaması için şu şartları dayattı:

ABD ile nükleer anlaşma konusunda müzakerelere dönülmesi

Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEA) denetçilerinin tüm nükleer tesislere erişimine izin verilmesi

%60 oranında zenginleştirilmiş uranyum stokuna erişim sağlanması

İran ise karşı olarak:

Baskı altında müzakere etmeyeceğini

Askerî saldırıya uğramayacağına dair güvence istediğini

ABD ve İsrail saldırılarının neden olduğu zararlara tazminat talep ettiğini

Kendi topraklarında uranyum zenginleştirme hakkının tanınmasını talep ettiğini açıkladı