Ancak İblis, secde edenlerle birlikte olmaktan kaçındı

Böylece meleklerin tümü, topluca secde etti; ancak İblis, secde edenlerle birlikte olmaktan kaçınıp-dayattı. Hicr 30-31

Bunun üzerine, Rablerinin bu emrini alır almaz hemen meleklerin hepsi secde ettiler. İblis müstesna. O secde edenlerle birlikte olmaktan çekindi. Rabbinin emrine teslim olmaktan yüz çevirdi. 

Evet atamız Adem’in varlık sahnesine çıkışı, Rabbimizin secde emrine tüm meleklerin imtisâl edişi, İblisin bu emre başkaldırması kitabımızın önceki âyetlerinde anlatıldı. Kısaca melekler Rablerinin emrini yerine getirmişler, Rablerinin yarattığı insanı, toprak ve ruh bileşimi olan Adem’i, beşer cinsinin varlığını onaylamış. Ama İblis Rabbinin emrine itaat etmemiştir. Rabbinin secde emrini yerine getirmemiştir. Bu beşer cinsine düşmanca bir tavır almayı hedeflemiştir.

-BASAİRUL KUR’AN-

“Yalnız İblis, secdeye kapananlar arasında olmayı reddetti.”

İblis meleklerden ayrı bir yaratık. İblis ateşten, melekler de nur’dan yaratılmışlardır. Ve melekler Allah’ın emrine karşı gelmezler, emredileni yaparlar. Ama İblis emredileni yapmaktan kaçınıp, karşı geldi. O halde kesinlikle meleklerden değildir. 

“Hani Rabbin meleklere dedi ki.”

emri İblis’i nasıl kapsamaktadır? Bu emrin İblis’i de kapsadığı sonraki ayetten anlaşılmaktadır. Bu nokta A’raf suresinde açık bir şekilde vurgulanmaktadır.

“Allah İblis’e: Secde etmeni emrettiğimde seni secde etmekten alıkoyan ne oldu?” dedi. (A’raf Suresi 1)

Kur’an’ın ifade yönteminde çoğu zaman ve çoğu konuda biraz sonra yer alacak kanıtla yetinilmektedir. O halde yüce Allah’ın İblis’e yönelik olarak “Emrettiğim halde secdeye kapanmaktan seni ne alıkoydu? sözü, secde emrinin onu da kapsadığını kesin bir şekilde kanıtlamaktadır. Yüce Allah’ın şeytana yönelik emrinin meleklere yönelik emir olması bir zorunluluk değildir. Herhangi bir nedenden dolayı meleklerle beraberken bu emir verilmiş olabilir. Yine ayrıca ona böyle bir emir verilmiş de onun önemsizliğini vurgulamak ve bu noktada melekleri ön plana çıkarmak için bu konu açıklanmamış olabilir. Fakat ayetlerin kesinlikle vurguladığı ve davranışlarının ortaya koyduğu, onun bir melek olmadığıdır. 

Her ne olursa olsun, şu anda biz gaybın kapsamına giren ve kesinlikle kabul etmekten başka seçeneği bulunmayan bir olayla karşılaşıyoruz. Ayetlerin açıkladığının dışında olayın mahiyetini, niteliğini düşünme imkânına sahip değiliz. Çünkü akıl, az önce söylediğimiz gibi, hiçbir durumda bu alanda bir etkinliğe sahip değildir.

-FİZİLALİL KUR’AN-